نوجوانی دورانی پر از تغییر است؛ از نوسانات هورمونی گرفته تا دغدغه‌های هویتی و اجتماعی. اما وقتی این تغییرات به پرخاشگری و عصبانیت‌های مکرر ختم میشود، خانواده‌ها دچار سردرگمی می‌شوند:«با این نوجوان عصبانی چطور رفتار کنیم؟ دعوا کنیم؟ نادیده بگیریم؟ یا…؟»در این مقاله به زبان ساده و کاربردی، روش‌هایی را بررسی میکنیم که به شما کمک می‌کند تا حال نوجوان‌تان را بفهمید و بتونید شرایط رو بهتر کنترل کنید
قبل از هر واکنشی، باید دلایل را بشناسیم. پرخاشگری در هر انسانی دو علت اصلی دارد :
۱.تحریک عصبی: تحریک عصبی با عامل بیرونی ایجاد میشود مثلا با تذکر پیاپی در مورد یک موضوع در واقع عامل عصبانیت بیرونی است
۲.فشار عصبی:فشار عصبی با عامل درونی و ذاتی ایجاد میشود مثلا استرس یک موضوع که از درونمون نشات میگیره حالا شما تصور کنید در سن‌نوجوانی که هم عامل درونی در اوج خودش هست شامل تغییرات هورمونی و هویتی و هم ما بعنوان خانواده از بیرون فشار وارد میکنیم با تذکر های مداوم و گیر دادن در نتیجه با چالش‌هایی مثل دعوا و داد زدن نوجوان روبه رو می‌شویم
حالا شما تصور کنید در سن‌نوجوانی که هم عامل درونی در اوج خودش هست شامل تغییرات هورمونی و هویتی و هم ما بعنوان خانواده از بیرون فشار وارد میکنیم با تذکر های مداوم و گیر دادن در نتیجه با چالش‌هایی مثل دعوا و داد زدن نوجوان روبه رو می‌شویم
وقتی نوجوان داد می‌زند، نیش‌دار صحبت می‌کند یا وسایل پرت می‌کند، اولین قدم اینه:خودت داد نزن!واکنش هیجانی شما، اوضاع را بدتر می‌کند. نوجوان نیاز دارد شما را «تکیه‌گاه» ببیند، نه رقیب دعوا!
به جای نصیحت‌های کلیشه‌ای، به او بگویید:«می‌فهمم خیلی عصبی‌ای. یه چیزی اذیتت کرده…»
وسط دعوا زمان خوبی برای حرف زدن نیست. وقتی آرام شد، در محیطی امن با او صحبت کن. نه در جمع، نه با تحقیر. با احترام و صمیمیت.
آرام بودن به معنی بی‌تفاوتی نیست! اگر نوجوان به دیگران آسیب می‌زند یا بی‌ادبی می‌کند، قاطعانه بگویید:«نمی‌ذارم با این لحن با کسی حرف بزنی. ناراحتی‌ت قابل فهمه، ولی توهین نه!»یاد دادن کنترل هیجان، یعنی اجازه داشتن احساس، ولی با شیوه درست بیان.
مثلاً بگویید:«یا الان ۵ دقیقه میری تو اتاقت آروم می‌شی، یا فردا وقت گوشی‌ت محدود می‌شه. انتخاب با توئه.»اینجوری هم مرز را حفظ کرده‌ای، هم حس اختیار را به او داده‌ای.
نوجوان دنبال کنترل نیست، دنبال همراهیه. بجای اینکه بگی «ساکت شو!»، بپرس:«دوست داری در موردش صحبت کنی؟»یا گاهی فقط کنارش بنشین، بدون حرف. همین حضور خاموش، گاهی بیشتر از صد کلمه اثر دارد.
گاهی پشت پرخاشگری نوجوان، مسائل عمیق‌تری مثل افسردگی، اضطراب، یا آسیب‌های روانی هست.در این مواقع از مشاور کمک بگیر.
خوش‌گویی مثل خوش‌نویسی است. وقتی خط‌مان بد است، چه کار میکنیم؟ می‌رویم کلاس و سرمشق می‌گیریم تا خوش‌نویس شویم. در مورد خوش‌گویی هم همین‌طور است؛ باید کتاب‌های ادبی و رمان بخوانیم و سعی کنیم از کلمات زیبای آن‌ها استفاده کنیم. بعضی کلمات را انتخاب کرده و جمله‌سازی کنیم تا در زندگی روزمره به کار ببریم. قرار نیست که عصبانی نشویم یا اعتراض نکنیم، بلکه هدف این است که در اوج ناراحتی و عصبانیت هم بدانیم از چه کلماتی استفاده کنیم و چقدر ادب حرف زدن را یاد گرفته‌ایم. مَثَل معروفی هست که می‌گوید: “بفرما”، “بشین” و “بتمرگ” هر سه معنی مشابهی دارند، ولی ما از کدام یک برای برقراری ارتباط استفاده میکنیم؟
در برخی مواقع، لازم است که لحن‌مان لطیف یا درشت باشد و در جاهایی دیگر باید محکم صحبت کنیم
پرخاشگری نوجوان، یک پیام است نه یک تهدید.پیامی از درون ناآرام یک انسان در حال رشد که نیاز به فهمیدن، همراهی و راهنمایی دارد.نقش والدین، خاموش کردن پرخاش نیست؛ بلکه روشن کردن چراغ آگاهی، پذیرش و مرزبندی سالم است.
مجموعه تربیتی کریمان همراه خانواده‌هاست در مجموعه تربیتی کریمان با بهره‌گیری از مربیان تربیتی و متخصصان روانشناسی نوجوان، خانواده‌ها را در مسیر تربیت آرام و آگاهانه فرزندان همراهی میکنیم.کارگاه‌ها، مشاوره‌های فردی، محتوای کاربردی و آموزش‌هایی برای والدین و نوجوانانهمه با هدف: تربیت بدون تحقیر و بدون بی‌خیالی
4 نظر
عالی بود ممنون
نظر لطف شماست
به‌به عجب نکات تربیتی خاصی
خوشحالم که مفید واقع شده براتون